I. Đặt vấn đề
Đối với Tuabin thủy điện trục ngang có thiết kế gối bạc đỡ babbit, việc lắp đặt, sửa chữa, căn chỉnh bạc đỡ rất quan trọng. Nếu không đúng kỹ thuật, quá trình hoạt động sẽ làm tăng nhiệt độ, dẫn đến cháy bạc babbit hoặc tổ máy không thể vận hành đạt công suất tối đa.
Hình ảnh bạc Babbit bị phá hủy mặt làm việc do phát nhiệt
Chuẩn bị lắp mới Bạc đỡ Babbit
II. Phương pháp cạo chỉnh bạc đỡ Babbit..
Hiện nay, thông thường bạc đỡ babbit các tuabin trục ngang được thiết kế dạng 2 nửa. Với kết cấu này chủ yếu nửa dưới làm việc (chịu tải) và nửa trên có tác dụng định tâm, dẫn dầu bôi trơn. Việc cạo căn chỉnh được thực với nửa dưới, nửa trên được căn đệm tạo khe hở phù hợp với trục. Cách thức tiến hành cụ thể:
1. Xác định khe hở bạc và trục: Đối với bạc đỡ lắp mới (thay thế) việc xác định khe hở bạc với trục là rất quan trọng. Nếu khe hở không đảm bảo sẽ dẫn đến tăng nhiệt độ (nếu khe hở nhỏ) hoặc gây rung lắc (nếu khe hở lớn quá) khi hoạt động. Khe hở theo kinh nghiệm khoảng 1,5 ÷2 phần nghìn đường kính trục.
Xác định khe hở Bạc và trục.
2. Xác định góc ôm của bạc bỡ: Theo lý thuyết góc ôm là 600, tuy nhiên thực tế thường lấy góc ôm lớn hơn để đảm bảo tăng khả năng chịu tải của bạc đỡ. Khi đó chia bạc đỡ (nửa dưới) thành 3 vùng, ở giữa là vùng tiếp xúc với trục (chịu lực), 2 bên là vùng tạo nên dầu vào và ra.
Vị trí cạo nêm dầu được đánh dấu bằng vạch trắng.
3. Cạo vét tạo nêm dầu: Nêm dầu được cạo vét theo vị trí đã đánh dấu theo mặt cong trơn liên tục từ mép bạc xuống.
4. Rà bạc trên trục: Mục đích để rà các điểm cao trên bạc, khi vết tiếp xúc phủ đều hết mặt làm việc của bạc được coi là đạt yêu cầu kỹ thuật.
Cạo rà đều vết tiếp xúc trên Bạc đỡ
5. Cạo rãnh dầu trên bạc đỡ: Công đoạn này được tiến hành sau khi đã rà xong vết tiếp xúc. Rãnh dầu được cạo đều toàn bộ phần làm việc chịu tải của bạc đỡ theo hướng chiều quay của trục.
Cạo rãnh dầu trên Bạc đỡ.
Bạc đỡ sau khi đã cạo xong
III. Khả năng ứng dụng.
Phương pháp đã được Công ty Cổ phần thủy điện Thác Bà áp dụng nhiều lần khi thực hiện các công trình dịch vụ như: thay thế bạc đỡ thủy điện Nậm Đông 3, Ngòi Xan, Sùng Vui, Vạn Hồ….Các bạc đỡ khi thay thế, sửa chữa đều hoạt động ổn định, nhiệt độ nằm trong giá trị cho phép, góp phần đưa tổ máy vào vận hành an toàn, tin cậy. Khẳng định năng lực kỹ thuật, tạo dựng uy tín của thủy điện Thác Bà trong lĩnh vực sửa chữa đại tu phục hồi các Nhà máy thủy điện khu vực phía Bắc.