Nhu cầu cao
Theo tính toán của các chuyên gia công nghiệp ở Lào Cai thì nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế trên địa bàn bình quân 7,2%/năm (năm 2008 đạt 12%) trong giai đoạn tới, sản lượng điện Lào Cai cần phải có vào năm 2020 sẽ là 167.022 GWH. Lúc đó, nếu Lào Cai tận dụng khai thác thuỷ điện đã có lên tới 50 tỉ KWH và 1,5 tỉ KWH địa nhiệt điện (một dạng năng lượng hiện còn chưa được khai thác)... thì vẫn còn thiếu khoảng 37 tỉ KWH điện. Do đó việc khuyến khích đầu tư để có điện phục vụ phát triển cho nhu cầu của tỉnh là hết sức cần thiết.
Tiềm năng lớn
Là một tỉnh miền núi có độ cao trung bình 900 mét so với mặt nước biển, có hệ thống sông suối khá dày đặc, phân bổ khá đều với 2 hệ thống sông chính chảy qua là sông Hồng (130 km chiều dài chảy qua tỉnh), sông Chảy (124 km chiều dài chảy qua tỉnh) và 107 con suối có độ dài từ 10 km trở lên. Sông Hồng có diện tích lưu vực ở Lào Cai là 4.580 km với nhiều suối lớn hợp thành như Ngòi Phát, Ngòi San, Ngòi Bo, Ngòi Đường… Sông Chảy có mật độ suối 1,09 km/km2, độ dốc bình quân 24,6% với nhiều suối lớn như Ngòi Nghĩa Đô, Ngòi Nâm Fàng,… Hệ thống sông, suối dày đặc cùng với nguồn nước khá dồi dào, chất lượng tốt, trữ lượng nước động vào khoảng 4.448 triệu m3. Thống kê thuỷ văn cho thấy, trung bình mỗi năm bề mặt địa hình Lào Cai tiếp nhận khoảng 15 tỷ m3 nước mưa trừ bốc hơi còn khoảng 9,5 tỷ m3 nước mặt, hiện mới sử dụng rất ít. Những yếu tố trên là điều kiện rất tốt cho việc phát triển thuỷ điện được coi như một loại “vàng trắng” ở Lào Cai.
Nỗ lực để khai thác
Lào Cai là tỉnh có tiềm năng phát triển thuỷ điện vừa và nhỏ có ý nghĩa quan trọng trong phát triển công nghiệp, góp phần xóa đói giảm nghèo ở vùng sâu, vùng xa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh giá trị sản xuất công nghiệp trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Tính đến nay, Lào Cai đã có gần 40 đơn vị được cấp phép đầu tư gần 60 công trình thuỷ điện với tổng công suất trên 778 MW; trong đó đã có 3 thuỷ điện hoàn thành (Thuỷ điện Cốc San, công suất 1,4 MW; thuỷ điện Phú Mậu, công suất 1,4 MW, thuỷ điện Nậm Tha công suất 6 MW) và một số công trình đang thi công... Dự kiến đến năm 2010 nguồn điện từ thủy điện của Lào Cai sẽ phát vào lưới điện quốc gia khoảng 400 MW (tương ứng 1.500 triệu KWH), doanh thu đạt khoảng 1.000 tỷ đồng, góp phần cùng toàn ngành hoàn thành kế hoạch phát triển công nghiệp giai đoạn 2006-2010 trên địa bàn.
Tuy nhiên, các dự án thuỷ điện trên địa bàn tỉnh Lào Cai hoạt động hiện cũng không tránh khỏi những khó khăn về vốn; thiếu điểm đấu nối vào lưới điện quốc gia; ngành điện chưa đầu tư kịp hệ thống lưới điện để truyền tải hết công suất điện sản xuất ra; khó khăn về cơ sở hạ tầng; các công trình thuỷ điện chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa nên gặp nhiều khó khăn về giao thông... Một số dự án đã đi vào hoạt động chưa phát huy hết công suất, sản lượng điện chỉ đạt trung bình 65% công suất thiết kế; không ít các dự án thuỷ điện đang trong giai đoạn đầu tư xây dựng bên cạnh khó khăn về vốn còn gặp khó khăn về giải phóng mặt bằng nên chậm tiến độ thi công...
Ông Trần Phúc Thành, Trưởng phòng Kỹ thuật và Năng lượng, Sở Công Thương Lào Cai cho biết, để khai thác tiềm năng thủy điện, ngành Công Thương Lào Cai đang tập trung mọi khả năng, tạo điều kiện thuận lợi nhất để thu hút các nhà đầu tư phát triển thuỷ điện trở thành thế mạnh công nghiệp trên địa bàn. Một mặt, tham mưu cho tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách huy động vốn đầu tư cơ sở hạ tầng ngoài hàng rào các nhà máy thuỷ điện.
Theo ông Thành, để khai thác tiềm năng thủy điện trên địa bàn một cách hiệu quả cần phải tiến hành rà soát, bổ sung quy hoạch phát triển năng lượng, quy hoạch phát triển thuỷ điện, đảm bảo xây dựng hệ thống truyền tải điện đúng nhu cầu phát triển thuỷ điện trên địa bàn. Sở Công Thương Lào Cai cần tăng cường thực hiện chức năng quản lý nhà nước về năng lượng, kiểm tra, đôn đốc các nhà đầu tư thực hiện đúng tiến độ, và tham mưu cho tỉnh kiên quyết thu hồi giấy phép các dự án của những đơn vị nào không thực hiện đúng các quy định của Bộ Công Thương (Quyết định số 30/2006-QĐ-BCN ngày 31 tháng 8 năm 2006). Chỉ đạo các địa phương tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất, tích cực giúp đỡ các nhà đầu tư trong công tác đền bù, di dân tái định cư, định canh, giải phóng mặt bằng cho các dự án thủy điện triển khai xây dựng.../.